KE nakłada 458 mln euro kary na producentów aut. W tle wielkie oszustwo

Na jaw wyszły właśnie kolejne nieczyste praktyki producentów samochodów, w konsekwencji których Komisja Europejska nałożyła kary w łącznej wysokości 458 milionów euro na 15 głównych producentów samochodów działających w Europie oraz na Europejskie Stowarzyszenie Producentów Samochodów (ACEA). Wiążą się one z udziałem w wieloletnim kartelu dotyczącym recyklingu samochodów wycofanych z eksploatacji, a sam proceder trwał aż 15 lat, od 29 maja 2002 do 4 września 2017 roku. Jedynym producentem, który uniknął kary, jest Mercedes-Benz, ponieważ ujawnił Komisji Europejskiej istnienie nielegalnego porozumienia wraz ze szczegółami w ramach programu łagodzenia kar. 

Jak definiujemy samochód wycofany z eksploatacji?

Pojazd wycofany z eksploatacji ("ELV" - End-of-Life Vehicle) jest to samochód, który nie nadaje się już do użytku ze względu na wiek, zużycie lub uszkodzenie. Pojazdy te są demontowane i przetwarzane w celu recyklingu, odzysku i utylizacji. Ma to na celu zmniejszenie ilości odpadów i odzyskiwanie mających jeszcze wartosć materiałów jak metal, plastik czy szkło. 

Na czym polegał kartel producentów?

Dochodzenie Komisji Europejskiej wykazało, że przez 15 lat kilkunastu głównych producentów samochodów oraz ACEA zawarły antykonkurencyjne porozumienie i było zaangażowanych w nielegalne praktyki związane z recyklingiem pojazdów wycofanych z produkcji. Według KE strony miały nie płacić podmiotom zajmującym się demontażem samochodów za przetwarzanie pojazdów wycofanych z eksploatacji, a także udostępniały wrażliwe informacje handlowe dotyczące swoich indywidualnych umów z podmiotami zajmującymi się demontażem samochodów oraz kontrolowały działanie podmiotów zajmujących się demontażem pojazdów. Wreszcie nie ujawniali oni informacji o tym, jaka część pojazdu nadaje się do recyklingu oraz jaki % materiałów z recyklingu wykorzystuje się w nowych samochodach. Finalnie miało to na celu uniemożliwienie konsumentom wglądu w informacje o recyklingu przy wyborze samochodu. 

Co o recyklingu pojazdów mówi prawo unijne?

Zgodnie z dyrektywą 2000/53/WE w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji ostatni właściciel pojazdu wycofanego z eksploatacji musi mieć możliwość jego bezpłatnej utylizacji w przedsiębiorstwie zajmującym się demontażem, a w razie potrzeby producenci samochodów są zobowiązani ponieść te koszty. Ponadto konsumenci mają obowiązek być poinformowani przez producenta o możliwościach recyklingu nowego samochodu. 

Komisja koordynowała swoje dochodzenie z brytyjskim Urzędem ds. Konkurencji i Rynków (CMA), która również podjęła decyzję dotyczącą identycznej praktyki naruszającej brytyjskie prawo konkurencji. 

Jakie kary spotkały poszczególnych producentów?

Cztery koncerny współpracowały z Komisją Europejską w ramach programu łagodzenia kar. Najlepiej wyszedł na tym Mercedes, który uniknął kary w wysokości około 35 milionów euro za ujawnienie nielegalnego porozumienia. Z kolei Stellantis, Mitsubishi i Ford otrzymały łagodniejsze kary: Stellantis o 50% (do 74,9 mln euro), Mitsubishi o 30% (do 4,15 mln euro), natomiast Ford o 20% (do 41,4 mln euro). Obniżka o 50% dotyczy także należącego obecnie do Stellantisa, a wówczas do GM Opla, w przypadku którego kara wyniosła 24,5 mln euro. Komisja zastosowała ponadto obniżkę grzywien o 10% wobec wszystkich stron, ponieważ przyznały one swój udział w kartelu i swoją odpowiedzialność. Z kolei kara nałożona na ACEA została ustalona w formie ryczałtu. 

Poniżej prezentujemy tabelę z karami dla poszczególnych marek ujętych w dochodzeniu: 

Jak doszło do ujawnienia oszustwa?

Dochodzenie Komisji zostało wszczęte w związku z wnioskiem na podstawie zawiadomienia Komisji o złagodzeniu sankcji z 2006 r. złożonym przez Mercedes-Benz we wrześniu 2019 r. Następnie, po kontrolach w marcu 2022 r., firmy Stellantis, Mitsubishi i Ford złożyły kolejne wnioski o złagodzenie sankcji.