Zmiany w OC: nabywca wskaże datę rozwiązania umowy

Do tej pory nabywca samochodu używanego miał dwie możliwości w kwestii polisy ubezpieczeniowej OC. Mógł kontynuować umowę poprzedniego właściciela aż do momentu jej wygaśnięcia lub wypowiedzieć umowę i zawrzeć własną. Dotychczas wypowiedzenie umowy wiązało się z jej zakończeniem w dniu wypowiedzenia. Od 10 września 2025 dojdzie jeszcze jedna możliwość, bowiem kupujący będzie mógł w ramach wypowiedzenia polisy sprzedającego wskazać dokładny termin zakończenia jej rozwiązania. Co to oznacza w praktyce i jak wygląda sytuacja z perspektywy zarówno kupującego jak i sprzedającego?

Zmiany docenią kupujący

Wspomniane zmiany dotyczą ustawy z dnia 22 maja 2003 o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczenień. Będą one istotne przede wszystkim z punktu widzenia kupującego pojazd z drugiej ręki. Należy jednak zaznaczyć, że wspomniane zmiany odnoszą się również do osób prowadzących gospodarstwo rolne i mających obowiązek posiadania ubezpieczenia OC dla rolników oraz ubezpieczenia budynków rolniczych. 

Po wyżej wymienionych zmianach artykuł 31 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczenień brzmi następująco: 

W razie przejścia lub przeniesienia prawa własności pojazdu mechanicznego, którego posiadacz zawarł umowę ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, na posiadacza pojazdu, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności, przechodzą prawa i obowiązki poprzedniego posiadacza wynikające z tej umowy. Umowa ubezpieczenia OC ulega rozwiązaniu z upływem okresu, na który została zawarta, chyba że posiadacz, na którego przeszło lub zostało przeniesione prawo własności, wypowie ją na piśmie. W przypadku wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC ulega ona rozwiązaniu z dniem wskazanym w oświadczeniu o jej wypowiedzeniu, a w przypadku braku wskazania takiego dnia - z dniem jej wypowiedzenia. Dzień wskazany w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy nie może być dniem wcześniejszym niż dzień złożenia tego oświadczenia. Przepisów art. 28 nie stosuje się.

Zmiany z perspektywy kupującego

Co te zmiany w praktyce oznaczają dla kupującego? W wypowiedzeniach przesyłanych do ubezpieczycieli od 10 września 2025 roku będzie można wskazać datę rozwiązania umowy. Data nie może być jednak wcześniejsza niż data wysłania wypowiedzenia ani też póżniejsza niż termin wygaśnięcia polisy. Przykładowo, jeśli wyślemy wypowiedzenie polisy zawartej przez poprzedniego właściciela w dniu 15 września i wskażemy datę rozwiązania umowy na 30 września, oznaczać to będzie wówczas, że polisa na zakupione auto wygaśnie w dniu 30 września i najpóźniej do tego dnia będziemy musieli zawrzeć nową umowę.

Jeśli nie wskażemy daty rozwiązania umowy, a złożymy jej wypowiedzenie, wówczas polisa poprzedniego właściciela przestaje obowiązywać wraz z dniem wypowiedzenia. Pamiętajmy wówczas, żeby zachować ciągłość ubezpieczenia, gdyż nawet za 1 dzień przerwy w obowiązywaniu polisy OC grożą ustawowe kary. 

Oczywiście możemy też korzystać z ubezpieczenia OC wykupionego przez poprzedniego właściciela do końca obowiązywania umowy, jednak wówczas pamiętajmy, że umowa po wygaśnięciu nie przedłuży się automatycznie, tylko będziemy musieli zawrzeć nową najpóźniej w ostatnim dniu obowiązywania poprzedniej.

Zmiany z perspektywy sprzedającego

Jak owe zmiany wyglądają jednak z perspektywy sprzedającego? W artykule 41. pojawił się nowy zapis w ustępie 4. Sformułowanie "od dnia wypowiedzenia umowy ubezpieczenia" zastąpiono słowami "od dnia rozwiązania umowy ubezpieczenia". W efekcie treść wspomnianego zapisu brzmi następująco: 

Zwrot składki za niewykorzystany okres ubezpieczenia w przypadku rozwiązania umowy ubezpieczenia następuje niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia rozwiązania umowy ubezpieczenia lub w przypadku odstąpienia od umowy od dnia złożenia oświadczenia o odstąpieniu lub od dnia powzięcia przez zakład ubezpieczeń wiadomości o rozwiązaniu umowy przed upływem okresu, na który została zawarta z innych przyczyn, niż wypowiedzenie lub odstąpienie.

Zbycie samochodu oznacza obowiązek informacyjny w przypadku obu stron

Pamiętajmy też, że sprzedaż pojazdu niesie ze sobą obowiązek informacyjny ze strony zarówno kupującego jak i sprzedającego. Sprzedający ma 30 dni na zgłoszenie zbycia pojazdu do wydziału komunikacji i 14 dni na powiadomienie ubezpieczyciela o sprzedaży pojazdu. Natomiast kupujący ma 30 dni na rejestrację pojazdu w swoim wydziale komunikacji. 

Jakie są kary za brak ważnego OC?

Za brak ważnego OC grożą bardzo dotkliwe konsekwencje finansowe. Nawet 1 dzień przerwy grozi karą. Od 1 stycznia 2025 stawki za brak obowiązkowego ubezpieczenia OC prezentują się następująco: 

• do 3 dni – 1 870 zł (20% pełnej opłaty karnej)
• od 4 do 14 dni – 4 670 zł (50% pełnej opłaty karnej)
• powyżej 14 dni – 9 330 zł (100% pełnej opłaty karnej, równowartość dwukrotności minimalnej płacy brutto). 

Podane stawki dotyczą samochodów osobowych, natomiast w przypadku samochodów ciężarowych kary są odpowiednio wyższe i sięgają nawet 14 000 zł (100% opłaty karnej, trzykrotność minimalnej płacy brutto). Z kolei pozostałe pojazdy, w tym motocykle, objęte są karą w wysokości 1/3 minimalnej płacy brutto. Instytucją odpowiedzialną za kontrolę spełniania uatawowego obowiązku o ubezpieczeniach OC i ewentualne nakładanie kar w razie wykrycia przerwy lub braku ważnej polisy jest Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (UFG). 

UFG dysponuje elektroniczną bazą danych, a zatem jego system jest w stanie wykryć nawet 1-dniową przerwę w obowiązywaniu polisy OC, w efekcie czego właściciel samochodu może otrzymać wezwanie do zapłaty kary nawet nie mając świadomości, że taka sytuacja zaistniała. Ponadto ważność polisy OC mogą sprawdzać również organy uprawnione, takie jak Policja, Straż Graniczna, Inspekcja Transportu Drogowego (ITD), organy celne oraz organy zajmujące się rejestracją pojazdów. 

Jak uniknąć kary za brak OC?

Opłaty unikniemy jedynie wówczas, jeśli udowodnimy, że samochód w podanym okresie był ubezpieczony lub też przedstawimy dokumentację potwierdzającą, że obowiązek posiadania polisy OC w czasie objętym karą nas nie dotyczył. 

Podobne zmiany w ubezpieczeniu OC przewidziano dla rolników

Zmiany w ubezpieczeniu OC dotyczą również rolników i mają one analogiczny charakter co w przypadku pojazdów.  Dotyczą obowiązkowego ubezpieczenia OC rolników oraz obowiązkowego ubezpieczenia budynków wchodzących w skład gospodarstwa rolnego od ognia i innych zdarzeń losowych. W tym przypadku nowy właściciel również zyska możliwość wypowiedzenia umowy ze wskazaniem daty jej rozwiązania. W przypadku OC rolników i ubezpieczenia budynków rolniczych również konieczne jest zachowanie ciągłości ubezpieczenia. Treść zaktualizowanego artykułu brzmi następująco: 

Jeżeli po zawarciu przez rolnika umowy ubezpieczenia OC rolników posiadanie gospodarstwa rolnego przeszło na inną osobę, prawa i obowiązki rolnika wynikające z umowy ubezpieczenia OC rolników przechodzą na tę osobę. Umowa ubezpieczenia rozwiązuje się z upływem 12 miesięcy, na które została zawarta, chyba że osoba obejmująca gospodarstwo rolne w posiadanie wypowie ją na piśmie. W przypadku wypowiedzenia umowy ubezpieczenia OC rolników ulega ona rozwiązaniu z dniem wskazanym w oświadczeniu o jej wypowiedzeniu, a w przypadku braku wskazania takiego dnia - z dniem jej wypowiedzenia. Dzień wskazany w oświadczeniu o wypowiedzeniu umowy nie może być dniem wcześniejszym niż dzień złożenia tego oświadczenia. Przepisów art. 46 nie stosuje się.